Zuurstof
Iedereen die wel eens per vliegtuig reist, kent de procedure van het zuurstofmasker. In geval van nood moet je eerst zelf je zuurstofmasker opzetten, voordat je zorgt voor je meereizende kinderen. Eigen zuurstof eerst. Je moet lucht hebben om te kunnen handelen. Zo is het met zorgen ook. Je kunt niet goed voor een ander zorgen als je niet ook voor jezelf zorgt. Maar wat is voor jezelf zorgen?
Opkomen voor jezelf
Voor jezelf zorgen heeft onder andere te maken met je grenzen kennen en kunnen bewaken. Dat betekent dat je NEE kunt zeggen als dat terecht en nodig is. Het betekent ook dat je het meldt als je ergens last van hebt; bijvoorbeeld bij grensoverschrijdend gedrag. Iemand die over je grenzen gaat met zijn/haar gedrag is een killer voor je energieniveau. Je moet dus assertief kunnen zijn.
Assertief gedrag is er in twee soorten; agressief assertief en gezond assertief.
Gezond assertief houdt in dat je op een rustige wijze je grenzen aangeeft en ervoor zorgt dat die niet zomaar overschreden worden, niet door jezelf en niet door een ander. Als je iets gevraagd wordt wat echt teveel van je vergt, is het dus heel gezond om NEE te zeggen.
Agressief assertief houdt in dat je van je afbijt. Je bent dan hard aan het werk om je grenzen te bewaken. Ook dat kost je heel veel energie. En hierbij zou het zomaar kunnen dat je over de grens van een ander gaat. Dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Voor jezelf zorgen
Het is nog niet eenvoudig om goed voor jezelf te zorgen. Vooral zorgprofessionals schijnen er moeite mee te hebben. Dan denk ik altijd aan het verhaal over de timmerman. Het hele dorp voorziet hij van prachtige meubels en deuren, alleen bij hem thuis hangen de keukenkastjes scheef aan de muur.
Of de dokter die zelf rookt, de leraar die tijdens vergaderingen niet oplet en ze niet voorbereid. Het lijkt wel of we juist het beroep kiezen waarin we zelf het meest te leren hebben.
Stel je voor dat het inderdaad zo is, dan heb je dus nog iets heel moois te leren. Voor jezelf zorgen betekent dat je goed naar je innerlijke stem luistert, dat je de signalen van je lichaam niet negeert, maar ze respecteert. Dat je jezelf veilig kunt stellen door op tijd je grens aan te geven, of iemand te zeggen dat je last hebt van diens gedrag. Voor jezelf leren zorgen is een mooie weg waarin je veel over jezelf kunt ontdekken.
Egocentrisch?
Men verward ‘voor jezelf zorgen’ ook wel met egocentrisch gedrag. Alsof je alleen uit bent op je eigen gewin. Dat klopt niet. Voor jezelf zorgen betekent dat je ervoor zorgt dat je optimaal kunt functioneren. Je neemt de verantwoordelijkheid om bijvoorbeeld in goede conditie te zijn, zodat je op je werk volledig aanwezig kunt zijn. Je gaat met jezelf in gesprek: wat heb ik nodig om helemaal vanuit mijn kracht en talent te kunnen functioneren?
Voor jezelf zorgen vraagt dus wel het een en ander van je. Discipline om, bijvoorbeeld te sporten. Niet omdat je jezelf moet straffen vanwege dat pak koekjes tijdens de film, maar om jezelf fysiek op te laden, je lichaam te koesteren, te verzorgen.
Voor jezelf zorgen betekent ook dat je de verantwoordelijkheid neemt voor je eigen handelen, je gedachten en uitingen. Door goed voor jezelf te zorgen creëer je de ruimte om ook goed voor een ander te zorgen. Als jij niets tekort komt heb je ruimte om aan een ander te geven. Voor jezelf zorgen is als het opzetten van je eigen zuurstofmasker.
Ik wens je een mooie reis met veel zelfzorgzaamheid.
Margreet