Signaleren en benoemen: Hoe voer je het gesprek met iemand die overbelast raakt.
De druk in de zorg is hoog. Veel zorgverleners dreigen overbelast te raken. Elke leidinggevende kent wel een teamlid die het zwaar heeft. Het is goed om daar dan eens over in gesprek te gaan. Dat kan nog best lastig zijn. Je wilt begripvol zijn, een luisterend oor bieden. Tegelijkertijd wil je niet dat je iemand onwillekeurig de ziektewet in praat.
Signalen dat het niet goed gaat
Overbelast raken is iets wat geleidelijk ontstaat. Je ziet het soms pas als iemand al bijna burn-out is. Maar er zijn signalen die genoeg aanleiding moeten zijn om met diegene te gaan praten. Er zijn drie belangrijke signalen.
1. Vermoeidheid
Je ziet het in de mimiek van je collega. Iemand hangt in het lijf, wallen onder de ogen. Iemand reageert minder adequaat en je hoort hem/haar vaak zuchten.
2. Dagelijks functioneren loopt terug
Denk aan: vergeetachtigheid, foutjes maken, moeite met schakelen, minder contact met collega’s, moeite met eten, drinken en slapen.
3. Controleverlies
Dit merk je aan een kort lontje, gejaagd zijn, snel emotioneel worden. Iemand kan ineens uit zijn slof schieten.
Vooral dat 3e punt is een belangrijk signaal waar je als leidinggevende echt iets mee moet doen. Hoe pak je dat goed aan?
Veiligheid creëren
Als eerste is het belangrijk dat je een veilige situatie creëert zodat je rustig in gesprek kan. Geef aan dat je dingen ziet aan het gedrag van de ander die je niet gewend bent van diegene en dat je daar wat zorgen over hebt. Er hoeven nog geen oplossingen te komen en de ander wordt ook niet op het matje geroepen over diens gedrag.
Zeg bijvoorbeeld: Ik merk de laatste tijd dat je op het werk wat minder goed in je vel zit. Ik hoor je vaak zuchten en laatst ben je uitgevallen tegen een leerling. Zo ken ik je helemaal niet. En ik merk dat ik me daar wel zorgen over maak. Daarom heb ik je uitgenodigd omdat ik benieuwd ben hoe het met je gaat.
Het is belangrijk dat je luistert. Geef erkenning en ruimte voor de beleving van de medewerker. Hoe ervaart die de situatie op de afdeling? Wat houdt diegene bezig m.b.t. het werk?
Geef ruimte voor emoties. Doordat jullie samen stil staan bij de situatie kan voor de medewerker het besef komen dat er wel iets nodig is.
‘Hou de pleister op zak’
Het tweede dat belangrijk is, is dat je niet direct een oplossing aanbiedt. Het valt mij in trainingen op dat een oplossing aanbieden de standaard reactie is. Zodra het probleem duidelijk is, gaan we op zoek naar een oplossing zoals: een paar dagen vrij nemen, je even ziek melden, naar de huisarts, een tijdje wat minder werken.
Alleen dat is lang niet altijd hetgeen dat nodig is. Bovendien organiseer je met deze oplossing ook een formatieprobleem. Wacht er gerust mee. Het zal je verbazen hoe prettig het is voor je medewerker als je met je volledige aandacht luistert.
Sluit het gesprek af met een korte samenvatting en maak een afspraak. Bijvoorbeeld dat jullie elkaar volgende week weer even spreken. Vraag je medewerker waar ze behoefte aan heeft. Wat haar wellicht kan helpen en wat ze daarin zelf kan doen. Bespreek eventueel de mogelijkheden voor begeleiding binnen de organisatie. Veel ziekenhuizen hebben een team van maatschappelijk werkers die overbelaste medewerkers kunnen begeleiden. Vaak is er een interne coachpool waar iemand terecht kan en er zijn veel goed opgeleide coaches die gespecialiseerd zijn in coachen bij stress- en burn-out klachten. Je kunt afspreken dat jij in de organisatie rondvraagt welke mogelijkheden er zijn en dat je medewerker nadenkt over waar ze behoefte aan heeft.
Wees de leidinggevende, niet de therapeut
Jij hoeft het niet op te lossen, je hoeft het ook niet te begeleiden. Leidinggevenden houden vinger aan de pols en houden zich bezig met het werk- of terugkeerproces. Wanneer iemand uitgevallen is door stress of burn-out dan is het goed dat diegene begeleidt wordt door een professional. Jij faciliteert het terugkeerproces.
Heb je iemand in je team waar je je zorgen over maakt? Of heb je zelf behoefte aan begeleiding bij het omgaan met alle druk? Een coachingstraject kan veel helderheid geven en als je er op tijd bent iemand behoeden voor een burn-out.
Ik ben gecertificeerd coach bij stress- en burn-outklachten. Neem gerust contact met me op als ik je hierbij kan helpen.