Ik ken haar als een doorzetter, een stoere pleeg die heel hard kan werken, en als ze iets in haar hoofd heeft dan krijgt ze het voor elkaar. Nu ligt Anneke overhoop met haar leidinggevende. Het is geen knalruzie, het is een stilzwijgende oorlog.
Stilzwijgende oorlogen zijn veel lastiger dan een flinke discussie die de lucht klaart. Deze stilzwijgende oorlog duurt al twee jaar. Iedere keer als Anneke wil iets bereiken in haar team, gaat haar leidinggevende dwars. Beetje bij beetje voelt Anneke de grond onder haar voeten vandaan glijden.
Anneke solliciteert op functies die vrijkomen, maar ze wordt met vage redenen afgewezen, of ze wordt niet eens uitgenodigd voor het gesprek. Ze vraagt een scholing aan, en dat wordt niet toegekend. Uiteindelijk solliciteert Anneke naar banen buiten haar afdeling. Dan maar weg van de plek waar ze met hart en ziel werkt, alles om uit de buurt van de leidinggevende te komen.
Ik zeg keer op keer: ‘Ga met haar praten.’ Anneke kijkt me aan alsof ik gek ben. Praten? Nee hoor, ze vertrouwt haar leidinggevende niet meer. Ze kijkt wel uit om zich voor de leeuwen te gooien. Bovendien weet ze al precies wat haar leidinggevende zal zeggen. Namelijk dat ze niet geschikt is, dat ze niet functioneert, dat ze haar mond moet houden enzovoort, enzovoort. Anneke ziet meer heil in vertrekken naar misschien wel een minder leuke baan, dan blijven in een onhoudbare situatie.
Ik doe nog een poging. “Vertel haar wat het met jou doet, dat je niet op gesprek mag voor een functie waar je wel de kwalificaties voor hebt. Vertel haar dat je je onzeker voelt, dat je je zorgen maakt over jullie samenwerking. Vertel het haar en vraag haar of ze dat herkent. Wat heb je te verliezen?’ Anneke luistert en zegt niets.
We ontmoeten elkaar na zo’n anderhalf jaar toevallig weer. Het is leuk om haar weer te zien, en ze vertelt met dezelfde passie over haar werk in het team waar ze dus nog steeds werkt. “Dus je bent niet weggegaan?’ vraag ik. ‘Nee, joh, nog veel leuker. Ik heb een nieuwe functie, precies die ik wilde’, zegt Anneke blij. Ik feliciteer haar en vraag of ze een andere leidinggevende heeft. Waarop Anneke zegt: ‘Nee, ik ben met haar gaan praten. Nog bedankt voor je advies indertijd. Het heeft enorm de lucht geklaard. We hebben nu veel meer begrip voor elkaar’. Haar leidinggevende had haar persoonlijk op de vrijgekomen functie gewezen, waarbij ze vertelde dat ze had ingezien dat ze Anneke voorheen teveel op persoonlijke gronden had beoordeeld, waardoor ze geen oog had gehad voor haar kwaliteiten.
Het klinkt eenvoudig, als ik Anneke’s verhaal hoor. Het enige wat ze hoefde te doen was over haar eigen schaduw kijken, de moed vatten om het gesprek met haar leidinggevende aan te gaan. Maar zo eenvoudig was het natuurlijk niet. Anneke zei: ‘Het koste me twee jaar om me kwetsbaar te durven opstellen. Het was heel spannend, maar ik ben zo blij dat ik het gedaan heb. Er zit kracht in kwetsbaarheid’.
Wat kun je doen wanneer je moeite hebt met het gedrag van een collega, of je leidinggevende?
Drie tips voor verhelderend gesprek.
1.Benoem altijd je gevoel! Zeg de ander wat het met jou doet. Lig je ervan wakker? Vertel dit. Maak je je zorgen? Zeg het en gebruik hiervoor de ik-boodschap. Dus praat vanuit jezelf, jouw gevoelens.
2.Stel vragen. Vraag de ander of het klopt wat jij benoemt? Bijvoorbeeld: “Ik heb het gevoel dat jij mij niet geschikt vindt voor zus of zo functie, klopt dat?” En wees oprecht benieuwd naar het antwoord van de ander. Het ergste wat je kan overkomen is dat de ander jouw gevoel bevestigd, maar dan weet je tenminste wel waar je aan toe bent.
3.Maak afspraken over jullie samenwerking. Botsende karakters zijn vaak de oorzaak van stilzwijgende oorlogen. Als je weet hoe de ander graag benaderd wil worden, kun je daar rekening mee houden. En dat geldt ook andersom zo. Wees eerlijk, vriendelijk en duidelijk. Daar kom je het verst mee.
Meer lezen over kwetsbaarheid? Brenė Brown schreef het boek: ‘de Kracht van Kwetsbaarheid’. Een echte aanrader! En er is een heel mooie TED talk over kwetsbaarheid van Brene Brown op youtube.